Ondanks de groeiende mondiale inspanningen om energiesystemen koolstofvrij te maken, wordt verwacht dat de uitstoot van kooldioxide (CO₂) uit fossiele brandstoffen in 2025 een nieuw record van 38,1 miljard ton zal bereiken, een stijging met 1,1% vergeleken met het voorgaande jaar. Deze bevinding komt uit het Global Carbon Budget 2025, een uitgebreid rapport dat jaarlijks wordt gepubliceerd door een internationaal team van meer dan 130 wetenschappers en onderzoekers.
Hoewel het rapport de vooruitgang erkent die in sommige landen is geboekt bij het terugdringen van de uitstoot – met name door de groei van hernieuwbare energie en een strenger milieubeleid – zijn deze winsten onvoldoende om de aanhoudende stijging van de mondiale vraag naar energie te compenseren. China ziet zijn emissies bijvoorbeeld nog steeds toenemen, zij het in een langzamer tempo dan de afgelopen jaren als gevolg van de bloeiende sector van de hernieuwbare energiebronnen en de gematigde economische groei. De Indiase uitstoot groeide ook, maar in een langzamer tempo vergeleken met historische trends, gedreven door factoren als een vroeg moessonseizoen en een lagere vraag naar koeling.
Het rapport benadrukt de cruciale rol van veranderingen in landgebruik in deze complexe vergelijking. Hoewel de verwachte uitstoot als gevolg van ontbossing is gedaald tot 4,1 miljard ton in 2025 – wat een positief resultaat betekent voor het milieubeleid gericht op het terugdringen van de ontbossing, vooral in het Amazonegebied – vermindert de klimaatverandering zelf het vermogen van natuurlijke ecosystemen (oceanen en bossen) om CO₂ uit de atmosfeer te absorberen.
“Klimaatverandering vermindert nu de gecombineerde bodem- en oceaanputten – een duidelijk signaal van de aarde dat we de uitstoot dramatisch moeten verminderen”, legt professor Pierre Friedlingstein uit, hoofdauteur van het onderzoek van het Global Systems Institute van de Universiteit van Exeter.
Dit verzwakkende effect van de koolstofput is in het rapport gekwantificeerd: het is verantwoordelijk voor grofweg 8% van de toename van de CO₂-concentratie in de atmosfeer sinds 1960. De gecombineerde impact van de stijgende uitstoot van fossiele brandstoffen en verzwakte natuurlijke mechanismen voor koolstofabsorptie schetst een grimmig beeld.
Nu het El Niño-weerpatroon van 2023-2024 afneemt, is het vermogen van het land om CO₂ te absorberen gedeeltelijk hersteld, maar dit tijdelijke uitstel doet weinig om de onderliggende trend te compenseren. Het rapport onderstreept dat het resterende koolstofbudget om de opwarming van de aarde binnen de kritische drempel van 1,5°C te houden “vrijwel uitgeput” is. Bij de huidige emissieniveaus schatten wetenschappers dat deze cruciale buffer van 170 miljard ton CO₂ vóór 2030 zal zijn uitgeput.
Een oproep tot dringende actie:
De grimmige bevindingen van het Global Carbon Budget onderstrepen een ontnuchterende realiteit: de wereld is niet op koers in haar strijd tegen de klimaatverandering. Hoewel er op bepaalde gebieden vooruitgang is geboekt, blijven de mondiale inspanningen om de economie koolstofvrij te maken nog steeds onvoldoende om aan de urgentie van de situatie te voldoen. Deskundigen benadrukken dat onmiddellijke en beslissende actie absoluut noodzakelijk is als we de ergste gevolgen van een ongecontroleerde opwarming willen voorkomen.
“Het is tien jaar geleden dat over het Akkoord van Parijs werd onderhandeld, en ondanks vooruitgang op vele fronten blijft de uitstoot van fossiele CO2 onophoudelijk stijgen. Klimaatverandering en variabiliteit hebben ook een waarneembaar effect op onze natuurlijke klimaatdalingen”, zegt Glen Peters, senior onderzoeker bij het CICERO Center for International Climate Research, en benadrukt de noodzaak van intensievere mondiale actie.
Het rapport besluit met een dringende oproep om prioriteit te geven aan duurzame energieoplossingen en een robuust milieubeleid wereldwijd. Het venster voor zinvolle mitigatie sluit snel en vraagt om onmiddellijke en gezamenlijke inspanningen van zowel overheden, industrieën als individuen
