Een recent memo van Bill Gates waarin een verschuiving in de klimaatstrategie wordt geschetst, heeft kritiek gekregen van klimaatwetenschappers, die beweren dat er gebruik wordt gemaakt van misleidende tactieken zoals ‘stroman’-argumenten en ‘valse dichotomieën’. De nota, die vorige week werd gepubliceerd, suggereert een strategische draai om zich niet primair te concentreren op het terugdringen van de uitstoot, maar op het aanpakken van armoede en lijden in de ontwikkelingslanden.
Het kernargument van de Memo
Het 17 pagina’s tellende document van Gates stelt voor om middelen en aandacht te richten op het verlichten van onmiddellijk lijden, met het argument dat de opwarming van de aarde niet zal leiden tot de ondergang van de mensheid. Hij suggereert ook dat financieringsbeslissingen in ontwikkelingslanden vaak een keuze vereisen tussen klimaatactie en hulpprogramma’s, waardoor een moeilijke numerieke berekening ontstaat in een wereld met eindige hulpbronnen. Dit standpunt vond weerklank bij sommigen, waaronder voormalig president Donald Trump, die het verwelkomde als een correctie op wat hij de ‘klimaatveranderingshoax’ noemde.
Terugslag van de wetenschappelijke gemeenschap
Verschillende klimaatwetenschappers hebben zich echter krachtig verzet tegen de argumenten van Gates, waarbij ze beweren dat ze de wetenschappelijke consensus verkeerd weergeven en de complexe uitdagingen van de klimaatverandering te simpel maken.
“Straw Man”-argumenten en valse keuzes
Zeke Hausfather, onderzoeker bij Berkeley Earth, wierp tegen dat het idee dat klimaatfinanciering ten koste moet gaan van armoedebestrijding een gebrekkig uitgangspunt is. ‘Het is een stroman om te suggereren dat het wegnemen van geld voor klimaatactie automatisch tot meer hulp leidt’, zei hij. “We leven niet noodzakelijkerwijs in een nulsomwereld.”
Katharine Hayhoe, hoofdwetenschapper bij de Nature Conservancy, herhaalde dit sentiment en bekritiseerde de bewering van Gates dat de opwarming van de aarde niet zal leiden tot de ondergang van de mensheid, als een verkeerde voorstelling van zaken van wetenschappelijke waarschuwingen. “Wetenschappers voorspellen niet dat de mensheid zal uitsterven”, legt Hayhoe uit. “In plaats daarvan waarschuwen we dat het lijden toeneemt met elke tiende graad van opwarming.”
Daniel Swain, een klimaatwetenschapper aan de University of California Agriculture and Natural Resources, beschreef de memo als een ‘onbetwistbaar vals binair getal’ – waarin een keuze wordt afgebeeld tussen een wereld waarin alles in orde is en ‘letterlijk het einde van de wereld’. “In werkelijkheid is er een heel spectrum aan slechte dingen die tussendoor kunnen gebeuren”, merkte Swain op.
De bredere context van klimaateffecten
Wetenschappers benadrukken dat het klimaatbeleid al heeft bijgedragen aan het afwenden van de meest catastrofale klimaatscenario’s. Maar zelfs het huidige traject zal leiden tot aanzienlijk menselijk lijden als gevolg van de stijgende zeespiegel, toegenomen droogtes en overstromingen, en andere klimaatgerelateerde gevaren. Deze gevolgen beperken zich niet tot het mondiale zuiden of de verarmde landen, maar strekken zich uit tot alle regio’s en ecosystemen wereldwijd.
Swain benadrukte de discrepantie tussen de memo van Gates en de realiteit van de klimaatverandering. De memo suggereert bijvoorbeeld dat de opwarming van de aarde het noodzakelijk zal maken om buitenwerkzaamheden tijdens de heetste uren te onderbreken en te investeren in koelcentra en systemen voor vroegtijdige waarschuwing. Terwijl “iedereen airconditioning verdient”, wees Swain erop dat veel delen van de wereld deze basisbehoefte momenteel ontberen.
Reactie van Gates en Cop30
Naar aanleiding van de kritiek verduidelijkte Gates zijn standpunt in interviews, waarbij hij suggereerde dat zijn memo tot doel heeft een ‘pragmatische visie’ te presenteren, gericht op het maximaliseren van hulpbronnen en innovatie voor arme landen. Hij erkende dat degenen die niet geloven dat klimaatverandering belangrijk is of die het als een apocalyptische dreiging zien, het misschien niet eens zijn met zijn perspectief.
De discussie rond de memo loopt vooruit op de mondiale klimaattop Cop30 in Brazilië, die een kans biedt om de mondiale klimaatinspanningen te bevorderen. Hayhoe benadrukte de noodzaak om de klimaatcrisis frontaal aan te pakken, vooral door het uitfaseren van fossiele brandstoffen.
Uiteindelijk benadrukt de memo de complexiteit van het toewijzen van middelen om zowel het onmiddellijke lijden als de milieuproblemen op de lange termijn aan te pakken, een evenwicht dat zorgvuldige afweging en een open dialoog tussen beleidsmakers, wetenschappers en filantropische leiders vereist.
In wezen onderstreept het wetenschappelijke antwoord op de memo van Gates het belang van een genuanceerd begrip van de klimaatcrisis en waarschuwt het tegen het al te simpel maken van de keuzes en oplossingen die nodig zijn om de gevolgen ervan te verzachten.
