Nowe dowody wskazują, że we wczesnym okresie triasu, około 250 milionów lat temu, miały miejsce rozległe pożary, co podważa długo utrzymywane przekonania o „luce węglowej” po najgorszym wymieraniu na Ziemi. Międzynarodowy zespół naukowców, w tym badacze z Uniwersytetu Heriot-Watt w Szkocji i Uniwersytetu w Lozannie w Szwajcarii, odkrył mikroskopijne ślady chemiczne starożytnych pożarów zachowane w osadach na Svalbardzie w Norwegii.
Kwestionowanie „luki węglowej”
Przez dziesięciolecia brak widocznego węgla drzewnego w zapisie geologicznym prowadził do spekulacji, że pożary w dużej mierze zniknęły po wymieraniu permu i triasu, znanym również jako „Wielkie Wymieranie”. To katastrofalne wydarzenie doprowadziło do wyginięcia aż 96% gatunków morskich i 70% kręgowców lądowych, głównie w wyniku potężnych erupcji wulkanów. Jednak najnowsze badania pokazują, że pożary trwały nawet wtedy, gdy tradycyjne dowody kopalne były skąpe.
Mikroskopijne dowody starożytnych pożarów
Zamiast polegać na widzialnym węglu drzewnym, zespół badawczy przeanalizował 30 próbek osadu na obecność węglowodorów poliaromatycznych (WWA). Związki te to molekularne odciski palców powstałe w wyniku niecałkowitego spalenia materiału roślinnego i mogą utrzymywać się w osadach nawet po rozbiciu się bardziej widocznych śladów. Analiza ujawniła szeroko rozpowszechnione WWA odpowiadające spalaniu świeżego materiału roślinnego, co zdecydowanie sugeruje, że pożary lasów aktywnie kształtowały ekosystemy we wczesnym triasie.
Głębokie modelowanie pożaru w czasie
Zespół połączył analizę osadów z modelowaniem klimatu i roślinności, korzystając z ogólnodostępnego modelu cyrkulacji ogólnej (MITgcm) opracowanego przez MIT. Umożliwiło im to zrekonstruowanie interakcji zmieniających się klimatów, ekosystemów i reżimów pożarowych po masowym wymieraniu. Przeanalizowując swoje dane teoretycznie, naukowcy potwierdzili, że dowody mikroskopowe są zgodne z oczekiwanymi skutkami pożarów w tym okresie.
Siła otwartej nauki
Dr Clayton Magill, profesor nadzwyczajny biogeochemii na Uniwersytecie Heriot-Watt, podkreślił znaczenie stosowania modeli open source. „Otwarta nauka pozwala każdemu konkurować na najwyższym poziomie, niezależnie od dostępu do finansowania czy zasobów”. To wspólne podejście przyczyniło się do pionierskich badań prowadzonych przez dr Franziskę Blattmann z Uniwersytetu w Lozannie.
Lekcje dla dzisiejszego ocieplającego się świata
Badanie podkreśla odporność ekosystemów i rolę ognia w ich kształtowaniu, nawet po katastrofalnych zdarzeniach. Okres wczesnego triasu był okresem ekstremalnych wahań klimatycznych i stresu środowiskowego, co odzwierciedlało niektóre wyzwania stojące dziś przed planetą. Rozumiejąc, w jaki sposób ekosystemy odbudowały się po poprzednich kryzysach, naukowcy mogą lepiej przygotować się na przyszłe skutki zmiany klimatu.
Badanie podkreśla, że pożary, nawet przy braku widocznego węgla drzewnego, odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu ekosystemów Ziemi po największym na świecie masowym wymieraniu. Wykorzystanie dowodów mikroskopowych i modelowanie oparte na otwartym kodzie źródłowym otworzyło nowe możliwości zrozumienia głębokich procesów ekologicznych i ich znaczenia dla teraźniejszości.
